Η ανακοίνωση των φετινών βάσεων από το Υπουργείο Παιδείας δεν επεφύλασσε εκπλήξεις: Όσοι προέβλεπαν κατακόρυφη πτώση των βάσεων διαψεύστηκαν, ενώ όσοι αφελώς ήλπιζαν ότι οι ουραγοί σχολές θα εμφάνιζαν αξιοπρεπείς αριθμούς έγιναν για άλλη μια φορά μάρτυρες την περίφημης ελληνικής πραγματικότητας. Και αν για πολλούς μη σχετικούς με το χώρο της Εκπαίδευσης τα παραπάνω φαντάζουν παράδοξα, παρά ταύτα είναι απολύτως εξηγήσιμα, χωρίς να παύουν να είναι εξοργιστικά.
Όσον αφορά στις σχολές "υψηλής ζήτησης", παρατηρείται μια αυξομείωση σε λογικό επίπεδο, παρά τη φημολογία ότι η πλειονότητά τους θα εμφανίσει αισθητή πτώση. Αυτό συνέβη για δύο λόγους: Πρώτον, πρόκειται για σχολές στις οποίες στοχεύουν υποψήφιοι άρτια προετοιμασμένοι (οχι κατ΄ ανάγκη μορφωμένοι, αλλά σωστά εκπαιδευμένοι για να ξεπεράσουν το εμπόδιο των Πανελληνίων), οι οποίοι δεν εξαρτούν σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία τους από τη δυσκολία των θεμάτων. Πρόκειται, λοιπόν, για μαθητές που έχουν κατανοήσει το μηχανισμό των εξετάσεων και μπορούν να ανταπεξέρχονται σε θέματα που δεν απευθύνονται στο λεγόμενο "μέσο όρο" των εξεταζομένων. Δεύτερον, η οικονομική (και οχι μόνο) κρίση που βιώνει η χώρα συνέβαλε στη διατήρηση των "δημοφιλών" σχολών σε σταθερό πλαίσο, καθώς απέτρεψε πολλούς επιτυχόντες υψηλό βαθμό να επιλέξουν μια σχολή χαμηλότερης ζήτησης που καλύπτει περισσότερο τα ενδιαφέροντά τους, μιας και πρωτεύοντα ρόλο στην απόφασή τους έπαιξε η μελλοντική δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης. Συνεπώς, το επίπεδο των υποψηφίων και η οικονομικοκοινωνική συγκυρία είχαν ως αποτέλεσμα τη διατήρηση των υψηλών βάσεων σε σχολές όπως το Πολυτεχνείο, η Νομική, η Ιατρική και τα Οικονομικά.
Για τους γνώστες θεμάτων Παιδείας, εξίσου αναμενόμενη με τη σταθερότητα των "δημοφιλών" σχολών ήταν και η καθίζηση των σχολών χαμηλής ζήτησης. Η αιτία του φαινομένου αυτού είναι προφανέστατη και εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στην κατάργηση της βάσης του 10. Η θεσμοθέτησή της πριν από πέντε χρόνια μπορεί να μην οδήγησε στην απογείωση του επιπέδου των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, διασφάλισε, όμως, ένα minimum απαιτήσεων για να αποκτήσει κάποιος την ιδιότητα του φοιτητή. Είναι, εξάλλου, πασίδηλα παράλογο η λήψη απολυτηρίου Λυκείου να απαιτεί βαθμό τουλάχιστον 10 και η είσοδος σε μια σχολή να είναι εφικτή με βαθμό ακόμα και περίπου 0,8 (!!!). Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας έκανε πράξη την προεκλογική λαϊκιστική εξαγγελία της Κυβέρνησης και τα αποτελέσματα σαφώς και δεν πρέπει να την ικανοποιούν: Τουλάχιστον 20 Τμήματα Α.Ε.Ι. (μεταξύ των οποίων και κάποιες ξενόγλωσσες φιλολογίες, στις οποίες η "πριμοδότηση" του ειδικού μαθήματος είναι μεγάλη) και πάνω από 100 Τμήματα Τ.Ε.Ι. απαιτούσαν ως βάση εισαγωγής βαθμό κάτω από 10.000 μόρια. Και αν για τα Τμήματα Α.Ε.Ι. ο αριθμός είναι σχετικά μικρός και αφορά κυρίως σε στρατιωτικές σχολές και σχολές που εδρεύουν στην Αθήνα, το ζήτημα των Τ.Ε.Ι. είναι κάτι παραπάνω από σοβαρό, καθώς τα περισσότερα αποτελούν τμήμα της καταγέλαστης "αναπτυξιακής" "περιφερειακής" "πολιτικής" των τελευταίων δεκαετιών. Τα Ιδρύματα αυτά, στο όνομα της τόνωσης των τοπικών κοινωνιών, παράγουν στην πλειονότητά τους ανεπάγγελτους πτυχιούχους, εθίζοντας τις επαρχιακές πόλεις στο να ζουν από τους πόρους των φοιτητών και, κυρίως, τους νέους ανθρώπους στο να αναζητούν πλάγιους τρόπους εξασφάλισης του επαγγελματικού τους μέλλοντος, κατά βάση διά της πρόσληψής τους στο Δημόσιο.
Είναι καταφανές ότι η περιφερειακή πολιτική που βασίστηκε στα νοίκια, τις καφετέριες και τα σουβλατζίδικα εξάντλησε τα όριά της: Οι μεν τοπικές κοινωνίες πρέπει να επανέλθουν στην παραγωγική διαδικασία, οι δε οικογένειες των υποψηφίων, αλλά πρωτίστως οι ίδιοι οι υποψήφιοι πρέπει να πάψουν να θεωρούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση αυτοσκοπό. Είναι επιτακτική ανάγκη ο επαγγελματικός προσανατολισμός να αλλάξει συθθέμελα και να κάμψει το στερεότυπο του "επιστήμονα". Αυτό απαιτεί, βέβαια, τη δημιουργία μιας αξιόλογης τεχνικής εκπαίδευσης, η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε στάδιο πλήρους παρακμής. Ούτε, όμως, η αλλαγή νοοτροπίας πρέπει να περιμένει την άνθιση της τεχνικής εκπαίδευσης, ούτε η άνθιση της τεχνικής εκπαίδευσης την αλλαγή νοοτροπίας˙ αυτά είτε συντελούνται ταυτόχρονα, είτε δε συντελούνται ποτέ. Ας ελπίσουμε ότι σύντομα οι Κυβερνήσεις θα παραμερίσουν το πρόσκαιρο πολιτικό κόστος και θα θέσουν επί της ουσίας τον δάκτυλόν τους επί τον τύπον των ήλων της πολύπαθης ελληνικής μεταλυκειακής εκπαίδευσης, χωρίς να περιμένουν για άλλη μια φορά τον εξαναγκασμό των ευρωπαϊκών οδηγιών για να οικοδομήσουν ένα σύγχρονο σύστημα Παιδείας...
