Αν κάποιος επιχειρούσε να καταγράψει τα ορόσημα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, σίγουρα ξεχωριστή θέση στις σημειώσεις του θα έπρεπε να έχει η ημερομηνία της Τρίτης 26 Σεπτεμβρίου 1989. Εκείνο το πρωινό ο Παύλος Μπακογιάννης έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες της 17 Νοέμβρη στην είσοδο του πολιτικού του γραφείου στην οδό Ομήρου 35. Τι ήταν, όμως, αυτό που έκανε την απώλειά του τόσο σημαντική για την κατάρρευση της χώρας, και γιατί οι ιδέες και το όραμά του παραμένουν ακόμα και σήμερα τόσο επίκαιρα, ή, ακόμα καλύτερα, ζητούμενα για τη σημερινή πολιτική σκηνή;
Πιθανώς εκείνο το πρωΐ της 26ης Σεπτεμβρίου 1989, ούτε οι ίδιοι οι δολοφόνοι του Παύλου Μπακογιάννη δεν αναλογίζονταν το μέγεθος του χτυπήματος που θα επέφεραν στην πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά και στην Ελλάδα την ίδια. Ο Παύλος Μπακογιάννης εκείνη την εποχή δεν ήταν απλά "ένας ακόμα βουλευτής": Από τις επιφανέστερες μορφές του εκτός συνόρων αντιδικτατορικού αγώνα, τον οποίο οι ανεκδιήγητοι Συνταγματάρχες τίμησαν (γιατί περί τιμής πρόκειται όταν προέρχεται από τα χέρια τους) με την αφαίρεση της ελληνικής ιθαγένειας, μετέπειτα κορυφαίος δημοσιογράφος και, τέλος, σύμβουλος του τότε Προέδρου της Ν.Δ. Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, βουλευτής Ευρυτανίας και εμπνευστής της Εθνικής Συμφιλίωσης. Μετριοπαθής, ορθολογιστής, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά άμεσος και δημοφιλής, κέρδιζε με το λόγο και το παράδειγμά του τον συνομιλητή του.
Η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη στέρησε από τη Νέα Δημοκρατία το πιο μεγάλο ίσως όπλο της απέναντι στη λαίλαπα του Αντρέα Παπανδρέου: Ο Μπακογιάννης αποτελούσε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ Κεντροδεξιάς και Αριστεράς, καθώς τα αδιαμφισβήτητα δημοκρατικά "παράσημα" που έφερε από την εποχή της Χούντας γεφύρωναν το χάσμα Κεντροδεξιάς – Αριστεράς, αλλά λειτουργούσε και ως "ασπίδα" του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη προς την Αριστερά, καλύπτοντας με την δική του προσωπικότητα τα γεγονότα του 1965. Ταυτόχρονα, ήταν από τα κεντρικά πρόσωπα της αναγέννησης της Νέας Δημοκρατίας από ένα γερασμένο κόμμα σε μια σύγχρονη αστική παράταξη που χωρούσε την «όλη Κεντροδεξιά». Ακόμα και η λεγόμενη "λαϊκή Δεξιά", μέσα από την συναναστροφή με άτομα όπως ο Μπακογιάννης, κατάφερε να εξελιχθεί, σε ένα μεγάλο μέρος της, σε μια ευρωπαϊκή συντηρητική έκφραση. Αυτά τα χαρίσματα του Παύλου Μπακογιάννη δε μπορούσαν, φυσικά, να τα δεχτούν ούτε οι πρασινοφρουροί της Αυριανής, που έβλεπαν το ψέμα τους να φθίνει μέρα με τη μέρα, ούτε η παλαβή Αριστερά, που δε μπορούσε να αποδεχτεί την απώλεια του μονοπωλίου στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Εκτός από το να ανακόψουν μακροπρόθεσμα όλα τα παραπάνω, οι αλήτες που σκότωσαν τον Παύλο Μπακογιάννη πέτυχαν και κάτι ακόμα σημαντικότερο: Προκάλεσαν φόβο σε όσους ήθελαν να αμφισβητήσουν τα θέσφατα του λαϊκισμού που κυριάρχησε από το 1981 και μετά. Δυστυχώς, ο δρόμος που χάραξε ο Μπακογιάννης παρέμεινε σχεδόν αδιάβατος, γιατί ελάχιστοι τόλμησαν να τον ακολουθήσουν με θάρρος, συνέπεια, όραμα και συγκεκριμένους στόχους. Αντ’ αυτού, προτίμησαν την εύκολη οδό του ρουσφετιού, των παροχών, της ανούσιας ρήτορας, της αδιαλλαξίας και του στρογγυλέματος. Τα αποτελέσματα σήμερα είναι κάτι παραπάνω από προφανή και αυταπόδεικτα.
Σήμερα, 22 χρόνια μετά την θρασύδειλη πράξη των περιθωριακών στοιχείων που φαντασιώνονταν ότι ασκούσαν πολιτική σκοτώνοντας τον αντίλογο, στο μέσο (;) μιας κρίσης που γκρεμίζει το μεταπολιτευτικό οικοδόμημα, έχουμε μια τελευταία ευκαιρία να στείλουμε στις μαύρες σελίδες της Ιστορίας τα κατακάθια που μας έφεραν ως εδώ. Είναι η ώρα να απαιτήσουμε "Αίμα για το αίμα του Παύλου Μπακογιάννη" με τρεις τρόπους: Πρώτον, καταστέλλοντας και επιφυλάσσοντας πραγματική τιμωρία στους κοινωνικά καθυστερημένους που προβαίνουν σε τέτοιες πράξεις, δεύτερον, τσακίζοντας ηθικά, πολιτικά και λογικά τον λαϊκισμό σε κάθε του έκφανση και, τρίτον και σημαντικότερο, δίνοντας το δικό μας αίμα, δείχνοντας στις άθλιες μειοψηφίες ότι δεν τους φοβόμαστε πια.
Η 26η Σεπτεμβρίου θα είναι πάντα μια μέρα μνήμης. Η "όλη Κεντροδεξιά" κλαίει σαν σήμερα κάθε χρόνο τον επιφανέστερο νεκρό της και ζητάει εκδίκηση, όχι μόνο για μια ζωή που χάθηκε πρόωρα και εντελώς άδικα, αλλά και για την προσπάθεια ανακοπής της κατηφορικής πορείας της χώρας, όταν αυτό ήταν σαφώς ευκολότερο απ’ όσο σήμερα. Αφήνοντας ένα λουλούδι στο σημείο που ο Παύλος Μπακογιάννης άφησε την τελευταία του πνοή, μπορεί κανείς να νιώσει τι σημαίνει ο στίχος "Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει" και μπορεί να νιώσει οργή για αυτούς που δεν άφησαν τη γενιά του να ζήσει έναν τόσο σπουδαίο πολιτικό. Τιμή και δόξα στον Παύλο Μπακογιάννη, λοιπόν, αλλά αυτό σήμερα δεν αρκεί. Απαιτείται "Αίμα για το αίμα του Παύλου Μπακογιάννη". Και αυτό το αίμα πρέπει να είναι πρώτα απ’ όλα το δικό μας...
