Η "κάλπικη λίρα" είναι μια από τις καλύτερες ταινίες του
ελληνικού κινηματογράφου, ίσως και του παγκόσμιου. Γυρισμένη το 1955, στα
χρόνια της μεταπολεμικής φτώχειας, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Τζαβέλλα και με
μουσική Χατζιδάκι, αποτελείται από τέσσερις διαφορετικές ιστορίες, που κοινό
σημείο έχουν μια κάλπικη λίρα, αυτήν που παρασυρμένος από έναν πειρασμό έφτιαξε
ο Βασίλης Λογοθετίδης.
Από χέρι σε χέρι περνώντας, η λίρα ταυτίζεται κάθε φορά με τις ζωές και
τα όνειρα των πρωταγωνιστών. Και κάθε φορά που η λίρα αποδεικνύεται κάλπικη, η
ζωή ξαναγυρνά απ' την αρχή. Τελευταίος απ' όλους, ο Τάκης Χορν ανακοινώνει στην
πρώην αγαπημένη του, Έλλη Λαμπέτη, που κάπου συνάντησε τυχαία, ότι "η λίρα
που ορκιστήκαμε στην αγάπη μας ήταν κάλπικη".
Στα χρόνια εκείνα της μεγάλης ένδειας, ο Τζαβέλλας ήθελε πιθανόν να
δείξει, ότι κάθε "κάλπικη λίρα" οδηγεί τους χαρακτήρες των ανθρώπων
σε μια "κάλπικη ζωή". Και παρ' ότι την ταινία διατρέχει μια
μελαγχολική διάθεση, πίσω από αυτήν κρύβεται ένας αισιόδοξος ρεαλισμός, εκείνος
που επέτρεπε στους ανθρώπους της εποχής να διεκδικούν μέσα σε σκληρές συνθήκες
την επιβίωση και τις επιδιώξεις τους, χωρίς κάλπικες λίρες.
Από εκείνη την εποχή, της δεκαετίας του '50, η Ελλάδα άλλαξε πολύ.
Σήμερα, όμως, εξήντα χρόνια μετά από τότε, το σύνδρομο της
"κάλπικης λίρας" είναι ακόμη παντού γύρω μας. Η αλήθεια είναι ότι δεν
έφυγε ποτέ.
Ανάμεσά μας, δεν έλειψαν ποτέ εκείνοι, που υπόσχονταν ότι
"λίρες" που θα βρίσκονταν στην βασιλόπιτα ή στο πεζοδρόμιο θα άλλαζαν
την ζωή μας.
Κι ανάμεσά μας υπάρχουν ακόμη εκείνοι, που υπόσχονται ότι τις παλιές
κάλπικες λίρες, που ο μπακάλης αρνήθηκε να τις χαλάσει, θα τις αντικαταστήσουν
με καινούριες, που θα βρεθούν με τον ίδιο τρόπο.
Σήμερα, όμως, είναι η ώρα μηδέν. Είναι η ώρα η Ελλάδα της δημιουργίας να
συγκρουστεί οριστικά με το σύνδρομο της "κάλπικης λίρας" και τους
εμπόρους του.
Γιατί όπως την καθημαγμένη Ελλάδα του '50 δεν την έβγαλαν από την κρίση
"κάλπικες λίρες", αλλά η σκληρή δουλειά, η κοινωνική αλληλεγγύη και η
εντιμότητα των πατεράδων μας, έτσι και σήμερα, την Ελλάδα που παλεύει να
γλιτώσει την κατάρρευση δεν θα την σώσουν "κάλπικες λίρες", αλλά τα
ίδια εκείνα χαρακτηριστικά, που πρέπει να αναζητήσουμε και να αναδείξουμε μέσα
μας και γύρω μας.
Η σύγκρουση αυτή είναι, ευτυχώς ή δυστυχώς, αναγκαία προϋπόθεση για την
επόμενη ημέρα. Και πρέπει να γίνει τώρα, γιατί δεν πρέπει και δεν μπορεί να
αφήσουμε άλλες γενιές Ελλήνων να φθείρουν τις ζωές τους με την ανακύκλωση των
ιδίων ιδεοληψιών, που χρόνια τώρα κρατούν δέσμια την κοινωνία μας.
Είναι ώρα να βάλουμε ένα τέλος στις "κάλπικες λίρες" και στους
εμπόρους τους.
