Άκυρο άλμα εις τριπλούν

Λίγες μόλις ώρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου και ενώ το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού για την σημαντικότερη αθλητική διοργάνωση ήταν τουλάχιστον μειωμένο τόσο λόγω κρίσης, όσο και λόγω των αλλεπάλληλων κρουσμάτων ντόπινγκ, τα οποία αποκαθήλωσαν μέχρι πρότινος μεγάλα ονόματα του ελληνικού αθλητισμού, ήρθε η ιστορία της Παρασκευής Παπαχρήστου για να διχάσει ξανά την ελληνική κοινωνία για μια σειρά θεμάτων, τα οποία ξεκινούν από την ουσία των Ολυμπιακών Αγώνων, σχετίζονται άμεσα με τον ρατσισμό και το hate speech, αλλά καταλήγουν σε ένα ερώτημα το οποίο οι περισσότεροι αποφεύγουν να μελετήσουν, δηλαδή την αντιμετώπιση του φαινομένου της εκρηκτικής ανόδου δημοφιλίας της Χρυσής Αυγής.

Ας ξεκινήσουμε με ένα σύντομο ιστορικό: Στις 22 Ιουλίου, η Παρασκευή Παπαχρήστου «ανεβάζει» στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter το επίμαχο «αστείο». Τρεις ημέρες μετά, στις 25 Ιουλίου, και χωρίς κανείς να έχει αντιληφθεί τίποτα, η είδηση αρχίζει να εμφανίζεται σε μεγάλα αθλητικά sites, όπως του Nova Sport FM. Με ταχύτητα πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα, έξι ώρες μετά, η αθλήτρια του άλματος τριπλούν τίθεται εκτός Ολυμπιακών Αγώνων με ανακοίνωση της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής.

Ως προς το συμβάν καθ’ εαυτό, το ζήτημα εξαρτάται από την απάντηση που δίνει ο καθένας στο αν το σχόλιο της Παπαχρήστου ήταν ρατσιστικό ή όχι. Προφανώς το ότι δεν αποτελεί δική της δήλωση αλλά «ανέκδοτο» που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο τις τελευταίες ώρες δεν αλλάζει απολύτως τίποτα στην ευθύνη της. Προσωπικά, δεν γέλασα με το «χιούμορ» της, το βρήκα ηλίθιο, κακόβουλο, αλλά όχι ρατσιστικό: Μπορεί ο τρόπος που αναφέρεται στους «μαύρους» να μην είναι υπόδειγμα γαλατικής ευγένειας, θεωρώ, όμως, ότι συνιστά περισσότερο αποτυχημένο τσιτάτο παρά πρόθεση να υπονοήσει ότι οι «μαύροι» έχουν διαφορετικό αίμα από τους Έλληνες ή κάτι παρόμοιο. Έχω, λοιπόν, την εντύπωση ότι περισσότερο «μέτρησε» ο πρότερος «άτιμος βίος» της, παρά το ίδιο το tweet για το οποίο κατηγορείται (βλ. παλαιότερες αναρτήσεις της σχετικά με τη Χρυσή Αυγή).

Ακόμα, όμως, και σε αυτή την περίπτωση, δηλαδή αν δεχτούμε εκ των συμφραζομένων την «ενοχή» της Παπαχρήστου, αφενός είναι απαράδεκτος ο αποκλεισμός της χωρίς πρώτα να κληθεί σε απολογία, αφετέρου κατά τη γνώμη μου η ποινή της παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας πράξης και τιμωρίας. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι ο μεγαλύτερος στόχος ενός αθλητή, εργάζεται τέσσερα χρόνια για αυτόν, συνεπώς, για ένα παράπτωμα το οποίο δεν είναι ξεκάθαρο, η τιμωρία αγγίζει τα όρια του εξοντωτικού. Προσωπικά, η καλύτερή της τιμωρία θα ήταν αυτή που εισηγήθηκε η δημοσιογράφος Shannon Owens (αναλυτικά εδώ, το πρωτότυπο κείμενο εδώ).

Το θέμα της Παπαχρήστου, βέβαια, είναι η κορυφή του παγόβουνου που λέγεται αντιμετώπιση hate speech. Κανείς δεν αρνείται την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ λόγων μίσους και ρατσιστικών πράξεων. Υπάρχει, όμως, και σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στα δύο. Ο ρατσιστικός λόγος πρέπει να αντιμετωπίζεται με λόγο και μόνο με λόγο, ενώ είναι αναγκαίο κάθε ευνομούμενο κράτος να επαγρυπνά και να πατάσσει παραδειγματικά ρατσιστικές πράξεις εν τη γενέσει τους. Το να τιμωρείται κάποιος επειδή πιστεύει ότι είναι φυλετικά ανώτερος είναι ποινικοποίηση μιας ηλίθιας μεν, γνώμης δε.

Ακριβώς αυτή η ποινικοποίηση της ηλίθιας αυτής γνώμης είναι ίσως το πιο ευεπίφορο μέσο διάδοσής της. Ας πάμε πάλι στο παράδειγμα της Παπαχρήστου: Ο λογαριασμός της στο Twitter προχθές το πρωί αριθμούσε περίπου 100 followers. Τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο πλησιάζει τους 9.000. Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με το όντως υπαρκτό πρόβλημα του μεγάλου αριθμού μεταναστών που εισέρχονται σε σημαντικό βαθμό παράνομα στην χώρα έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα απωθημένων, ημιμάθειας και άγριων ενστίκτων. Υπάρχει ένα τεράστιο μέρος συμπολιτών μας που νιώθουν αδικημένοι και προδομένοι από το πολιτικό μας σύστημα. Στην πιο κρίσιμη καμπή της κρίσης η Πολιτεία οφείλει να είναι άτεγκτη απέναντι στους παραβάτες του νόμου, αλλά σκόπιμα ανεκτική απέναντι σε αυτούς που της επιτίθενται λεκτικά: Αν δεν το κάνει, θα ενισχύσει κι άλλο το αντισυστημικό προφίλ κάθε περιθωριακού και λούμπεν στοιχείου, ηρωοποιώντας το.

Στις πρόσφατες εκλογές του Ιουνίου η χώρα βρέθηκε μια ανάσα πριν από την άβυσσο που θα οδηγούσε μια βουλή όπου θα αποτελούσαν έκφραση της πλειοψηφίας το Κ.Κ.Ε., το Συ.Ριζ.Α., η Χρυσή Αυγή και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Αντί να προσπαθεί να φιμώσει τον παραλογικό τους, η Κυβέρνηση οφείλει να τους απαντήσει με τα έργα της, αλλιώς σύντομα θα βρεθεί αντιπολιτευόμενη, σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση. Αυτή τη στιγμή η φίμωση των άκρων (πέρα του ότι δεν με βρίσκει κατ’ αρχήν σύμφωνο) το βασικό είναι πως αποτελεί ατελέσφορη επιλογή, η οποία, μάλιστα, θα οδηγήσει στο αντίθετο από το ευκταίο αποτέλεσμα. Όταν οι πολίτες δουν έργο, τα λόγια των άκρων θα τους φαίνονται αδιάφορα ή, έστω, όχι τόσο ελκυστικά.

Η άποψή μου για την Παπαχρήστου είναι αρνητική. Δεν θα την ήθελα στην παρέα μου, δεν θα ένιωθα περήφανος που με εκπροσωπεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει για μια μαλακία (γιατί έτσι μπορώ να χαρακτηρίσω το συμβάν) να την κάνουμε από ασυνείδητη φίλη του Ηλία Κασιδιάρη, ένθερμη και συνειδητή οπαδό του. Ζούμε στη χώρα της υποκρισίας και κυρίως της παντελούς περιπτωσιολογικής αντιμετώπιση περιστατικών, ανάλογα με το στρατόπεδο που ανήκει αυτός που μιλάει, όπου οι σημερινοί υπέρμαχοι της Παπαχρήστου έβριζαν τον Τατσόπουλο και τούμπαλιν, όπου η Φανή Χαλκία μιλούσε για φυλετική ανωτερότητα και δεν κουνήθηκε κανείς επειδή είχε χρυσό μετάλλιο στο στήθος. Σε αυτή τη χώρα η Χρυσή Αυγή ανέτειλε με φόντο τις μούντζες στην περίφημη «Άνω Πλατεία». Για τους αφελείς που τότε μιλούσαν για λαϊκές εξεγέρσεις είναι αργά για δάκρυα. Για τους υπολοίπους, είναι ώρα για πράξεις, δεν έχουμε καιρό για χάσιμο με τις ανοησίες τους.