Υπάρχουν ελάχιστα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα του πού οδηγεί η υπερφορολόγηση από αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στη Γαλλία. Η εξαγγελία του François Hollande περί φορολόγησης των εισοδημάτων άνω του ενός εκατομμυρίου Ευρώ με συντελεστή 75% είχε προκαλέσει αντιδράσεις ήδη κατά την προεκλογική περίοδο, ευνοώντας (κρίνοντας εκ του αποτελέσματος) τον τότε υποψήφιο και νυν Πρόεδρο της Γαλλίας. Ακολούθησαν οι πρώτες αντιδράσεις, με κυριότερη αυτή του Bernard Arnault, για να έρθει η κορύφωση του «δράματος» λίγο πριν από το τέλος του 2012, όταν ο Gérard Depardieu, μια από τις διασημότερες φιγούρες του γαλλικού κινηματογράφου, ήρθε σε ρήξη με την κυβέρνηση της χώρας του, βρίσκοντας καταφύγιο στη Ρωσία του Putin.
Για την φορομπηχτική πολιτική του Γάλλου Προέδρου έχουμε ξανασυζητήσει πρόσφατα (βλ. εδώ). Το μόνο που πρέπει να προστεθεί συγκριτικά με αυτό το κείμενο είναι η αντισυνταγματικότητα του συγκεκριμένου νόμου, όπως έκρινε το Γαλλικό Συνταγματικό Δικαστήριο (περισσότερες λεπτομέρειες εδώ). Εκτός, λοιπόν, από (υποκειμενικά) ανήθικη και (αντικειμενικά) ατελέσφορη, η σημαία των Γάλλων σοσιαλιστών κατά την προεκλογική περίοδο αποδεικνύεται και παράνομη.
Θα περίμενε κανείς οι εμπνευστές αυτής της νομικής φάρσας να πουν απλά ένα “συγγνώμη, λάθος” και να κοιτάξουν να διορθώσουν τις ατέλειες του νομοθετήματος. Το Parti Socialiste, όμως, ακολούθησε διαφορετική τακτική, και, αφού υποσχέθηκε μόνο νομικής φύσης αλλαγές, πέρασε στην αντεπίθεση, αποκαλώντας δια στόματος του Πρωθυπουργού της χώρας, Jean-Marc Ayrault, “αθλία” (minable) την απόφαση του Gerard Depardieu να αλλάξει υπηκοότητα προκειμένου να προστατεύσει την περιουσία του! Τέτοια δικαίωση της ρήσης “ήταν τόσο αντιπαθής, όσο μόνο ένας Γάλλος σοσιαλιστής θα μπορούσε να είναι”, ούτε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν την περίμενε.
Ο Depardieu είχε όλα τα δίκια με το μέρος του να παραδώσει το γαλλικό του διαβατήριο: Κανείς δεν θα ήθελε να ανήκει σε μια χώρα που ο κόπος και η φήμη σου αποτελούν πηγή εσόδων για αυτούς που σε αποκαλούν “άθλιο”. Η, δε, ανοιχτή επιστολή του αποτελεί πραγματικά ένα μανιφέστο υπέρ της οικονομικής ελευθερίας και των ανθρώπων της δημιουργίας. Όλα καλώς καμωμένα από τον Γάλλο ηθοποιό. Όλα; Όχι. Η επιλογή του να αποδεχτεί το ρωσικό διαβατήριο που του προσέφερε ο Putin με αντάλλαγμα το 13% της περιουσίας του ήρθε να περιπλέξει την κατάσταση.
Στην επιστολή του ο Depardieu έκανε λόγο για την αναλγησία που επέδειξε το γαλλικό κράτος προς τον γιο του όταν αυτός βρέθηκε με μικροποσότητα ηρωίνης. Αλήθεια, αναζήτησε την αντιμετώπιση που επιφυλάσσει η νέα του πατρίδα σε παρόμοιες περιπτώσεις μικρού βεληνεκούς παρανομίας; Αναρωτήθηκε αν στη Ρωσία ευδοκιμούν οι “αληθινοί Ευρωπαίοι”, οι “πολίτες του κόσμου”, όπως αυτοπροσδιορίστηκε; Προφανώς, όχι. Προφανώς, δεν ασχολήθηκε με την καθημερινή καταπάτηση θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων. Κοίταξε την τσέπη του, και καλά έκανε. Καλά έκανε; Όχι, γιατί ο ίδιος επέλεξε (και ορθά) να ιδεολογικοποιήσει το φορολογικό του πρόβλημα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, καλό θα είναι να γυρνάμε στις ρίζες της συζήτησης περί φιλελευθερισμού. Κατά τη γνώμη μου, η πιο συμπυκνωμένη ρήση για τον φιλελευθερισμό ανήκει στην Margaret Thatcher: “There can be no liberty unless there is economic liberty”. Η ελευθερία αρχίζει, αλλά δεν τελειώνει στην οικονομία. Καμία κοινωνία δεν γίνεται να ευδοκιμήσει χωρίς δημιουργικούς πολίτες οι οποίοι θα ανταμείβονται (και) οικονομικά για το έργο τους, απολαμβάνοντας τους καρπούς του. Με την ίδια βεβαιότητα, όμως, καμία κοινωνία δεν μπορεί να βασιστεί μόνο εκεί, καταπατώντας πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα όσων διαφωνούν μαζί της.
Προσωπικά, η εικόνα των ελλήνων φιλελευθέρων για ακόμα μια φορά μου φάνηκε κατώτερη των περιστάσεων: Μονομανία στην οικονομική ελευθερία και παράκαμψη όλων των άλλων πτυχών ενός κράτους με ιταμά επιχειρήματα τύπου “κανείς δεν είναι τέλειος”. Ναι, σαφώς υπάρχουν παθογένειες σε όλα τα δημοκρατικά πολιτεύματα, αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι είναι δικαιολογημένη η μετατόπιση στο άλλο άκρο, αυτό της δημοκρατικής επίφασης ενός απαράδεκτου καθεστώτος, το οποίο δεν είναι καν οικονομικά φιλελεύθερο, αλλά βασίλειο μονοπωλίων. Με αφορισμούς, μανιχαϊστικές λογικές, εξυπνακισμούς και πολιτεύεσθαι πιο εκδικητικό και από την αριστερά των 80’s, δεν πρέπει να απορεί κανείς γιατί οι εν Ελλάδι φιλελεύθεροι κινούνται σταθερά στα “λοιπά” των εκλογικών αναμετρήσεων.
Η επόμενη μέρα ξημερώνει με νικητή της μάχης τον Putin. Μεγάλος χαμένος δεν είναι ο Hollande, αλλά το ίδιο το ευρωπαϊκό πνεύμα, η κουλτούρα ολόκληρης της ηπείρου, η οποία βλέπει τους εκφραστές της να απεμπολούν τις αρχές και τις αξίες της επειδή δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει τον πλούτο τους. Αργά αλλά σταδιακά, τα στρατόπεδα μιας σοσιαλμανούς παλαιάς Ευρώπης και των καμουφλαρισμένων βαρβάρων παίρνουν θέση μάχης, αναζητώντας διάσημους “κράχτες”, όπως ο Depardieu.
Τα πραγματικά ελεύθερα πνεύματα θα συνθλιβούν, όποιο στρατόπεδο κι αν διαλέξουν, εκτός αν αποφασίσουν επιτέλους να δημιουργήσουν το δικό τους δρόμο, βασισμένο στον πολιτισμό, τη δημιουργικότητα και την αριστεία που πήγαν μπροστά την Ευρώπη μέσα στους αιώνες. Όπως είπε και ο François Fillon με αφορμή την υπόθεση Arnault, “οι ηλίθιες αποφάσεις οδηγούν σε τρομακτικά αποτελέσματα”. Καθοριστικό ρόλο θα παίξουν όσοι χρησιμοποιήσουν την δημοφιλία και την αναγνωρισιμότητά τους προς αυτή την κατεύθυνση. Όσες λαμπερές προσωπικότητες ενδώσουν στις ένθεν κακείθεν σειρήνες, μάλλον η λάμψη τους ήταν μεγαλύτερη από την (εγνωσμένη, παρά ταύτα) αξία τους.
