Το τετραήμερο της μούφας

Από σήμερα η Ε.Σ.Η.Ε.Α. ξεκίνησε να γράφει άλλο ένα λαμπρό κεφάλαιο της ιστορίας της, κηρύσσοντας δύο συνεχόμενες 48ωρες απεργίες μέχρι την Κυριακή, απαιτώντας, όπως αναφέρει η από 1ης Απριλίου ανακοίνωσή της, «να υπογραφούν ικανοποιητικές Σ.Σ.Ε., να σταματήσουν οι περικοπές των μισθών, να διασφαλισθούν οι θεσμικές κατακτήσεις και να σταματήσουν οι απολύσεις». Πέρα από το κατά πόσο είναι δίκαια τα αιτήματα του συγκεκριμένου κλάδου, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και χρήσιμο να αναζητήσουμε τις συνέπειες αυτής της απεργίας, αλλά και τη γενικότερη στάση που κρατά το συνδικαλιστικό όργανο των δημοσιογράφων.

Κατ’ αρχάς, τα τέσσερα προαναφερθέντα αιτήματα ακούγονται πολύ ευχάριστα στα αυτιά όλων, όμως, όπως και οι περισσότερες αντιδράσεις που εγείρονται από όλες τις κοινωνικές ομάδες, απουσιάζει ένα πολύ βασικό στοιχείο: Η αντιπρόταση. Όντως, κανείς δεν ονειρεύεται μειωμένες αποδοχές, ανέργους και υποταγμένους δημοσιογράφους, αλλά είναι τουλάχιστον αμφίβολο αν το υπάρχον πλαίσιο ή ένα, για τα ελληνικά δεδομένα, «φιλολαϊκότερο» θα τελεσφορούσε.

Σε έναν κλάδο που περνά κρίση, όπως είναι τα παραδοσιακά Μ.Μ.Ε., τα οποία αποδυναμόνονται λόγω της επικράτησης του Internet, η λύση δεν δίνεται με ένα εργασιακό μοντέλο του 1970, αλλά με προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα. Είναι αδιανόητο να πληρώνουν φερ’ ειπείν οι επιχειρήσεις για να δημοσιεύονται οι ισολογισμοί τους σε οικονομικές εφημερίδες, ώστε οι τελευταίες να επιβιώσουν, όταν ακριβώς το ίδιο πλέον μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά. Όσο για τις «θεσμικές κατακτήσεις», ας ελπίζουμε ότι δεν γίνεται αναφορά σε αγγελιόσημα και λοιπά χαράτσια...

Πέραν τούτου, ας εξετάσουμε τι συνέπειες θα έχει η συγκεκριμένη απεργία στους πολίτες, αλλά και στα ίδια τα Μ.Μ.Ε.. Τέσσερις μέρες χωρίς ενημέρωση είναι πολλές, ακόμα και για όχι και τόσο ενεργούς πολίτες. Συνεπώς, η αναζήτηση της είδησης οδηγεί τον αναγνώστη-ακροατή-θεατή στο Internet, κάτι που γεννά δύο σημαντικά προβλήματα: Πρώτον, την έλλειψη αξιοπιστίας, καθώς αφήνεται πεδίον δόξης λαμπρόν σε ανώνυμα ειδησεογραφικά blogs, τα οποία, προκειμένου να εξασφαλίσουν λίγη παραπάνω δημοσιότητα, είναι πρόθυμα να δημοσιεύσουν κάθε λογής ανοησία, προκαλώντας πανικό στην κοινωνία. Είναι βέβαιο ότι τις τρεις επόμενες μέρες έρχεται ανασχηματισμός, προκηρύσσονται εκλογές, πτωχεύουμε, φεύγει ο Βαλβέρδε, μένει ο Σισέ, οι Τούρκοι φτιάχνουν πυρηνικό εργοστάσιο δίπλα στην Αγία Σοφία και (ίσως) πεθάνει για δέκατη φορά ο Τέρενς Κουίκ (να ‘ναι καλά ο άνθρωπος). Δεύτερον, η ανάγκη για ενημέρωση μέσω Διαδικτύου έχει τα αντίστροφα αποτελέσματα από αυτά που επιθυμούν οι απεργοί του Τύπου, καθώς, όταν η πελατεία αναγκάζεται να μετακινηθεί, τότε δύσκολα γυρίζει πίσω. Συνεπώς, ο φαύλος κύκλος της κρίσης στα παραδοσιακά Μ.Μ.Ε. διαιωνίζεται.

Τέλος, προκαλεί θλίψη η λογική που κυριαρχεί σε όλους τους συνδικαλιστικούς φορείς. Στη σελίδα ανακοινώσεων της Ε.Σ.Η.Ε.Α. από την αρχή του 2011 έχουν ανατρηθεί περίπου 115 ανακοινώσεις, εκ των οποίων οι 38 αφορούν σε απεργίες, 24 σε θέματα εργασιακών σχέσεων, 16 σε συνδικαλιστικά ζητήματα, 4 σε πειθαρχικά και 12 σε θανάτους και μνημόσυνα δημοσιογράφων. Με λίγα λόγια, μία στις δέκα ανακοινώσεις της Ένωσης υποκαθιστά τα Γραφεία Τελετών, μία στις πέντε υπερασπίζεται τα κεκτημένα του κλάδου, άλλη μία στις πέντε αναφέρεται αποκλειστικά στα μέλη της και μία στις τρεις καλεί σε απεργίες. Τι μένει για να δικαιολογεί το ρητό «Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης» που κοσμεί το site; Περίπου μία στις δέκα ανακοινώσεις. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η αντίληψη για τον συνδικαλισμό είναι καθαρά συντεχνιακή, για να μην σχολιαστεί η πειθαρχική δίωξη όποιου αρνείται να εφαρμόσει μια βαθύτατα πολιτική απόφαση της Ένωσης, όπως η συγκεκριμένη, στις οποίες πολιτικές αποφάσεις η ελευθερία του ατόμου πρέπει να είναι παραπάνω από σεβαστή.

Εν κατακλείδι, η απεργία του Τύπου που ξεκίνησε σήμερα θέτει σε κίνδυνο το έτσι και αλλιώς ευπαθές οικοδόμημα της ενημέρωσης στη χώρα μας. Σταδιακά το κοινό θα φέρει στα σωστά μέτρα το ζήτημα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης διά του κανόνα προσφοράς και ζήτησης. Δυστυχώς για τους εργαζομένους στον Τύπο, όσο εθελοτυφλούν, τόσο η προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα θα είναι λιγότερο ήπια. Ας ελπίσουμε ότι αυτές τις μέρες δε θα συμβεί τίποτα πραγματικά άξιο καταγραφής, ώστε να μην το μάθουμε κοντά στην πρώτη επέτειο από την πραγμάτωσή του...