Το Ταμείο (δεν θα έπρεπε να) είναι μείον

Στην σύντομη προεκλογική περίοδο εν όψει των εκλογών για την Ένωση Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών, κάθε υποψήφιος άκουσε σίγουρα μια μεγάλη γκάμα παραπόνων, προβλημάτων και ανησυχιών. Μια από τις κυριότερες αγωνίες που μοιράστηκαν μαζί μου οι ασκούμενοι και οι νέοι δικηγόροι είναι το ύψος των ασφαλιστικών μας εισφορών. Επειδή, λοιπόν, νομίζω ότι όλοι οι υποψήφιοι που προερχόμαστε και αναφερόμαστε στην μαχόμενη δικηγορία έχουμε ένα αρκετά αντιπροσωπευτικό δικηγορικό δείγμα, θεωρώ καθήκον μου, λίγες ώρες πριν κριθούμε άπαντες από ένα απαιτητικό εκλογικό σώμα, να περιγράψω την θέση μου πάνω στο πιο «καυτό» ζήτημα του κλάδου μας.

Ταμείο Νομικών

Σε μια περίοδο που οι αμοιβές μας βρίσκονται πολύ χαμηλά, κανείς δεν μπορεί να αντιλέξει με σοβαρά επιχειρήματα ότι αυτό το ποσό των εισφορών του συνταξιοδοτικού μας ταμείου δεν είναι δυσβάσταχτο – ακόμα και όσοι καταφέρνουν να αντεπεξέλθουν, αυτό είναι προϊόν αιματηρών στερήσεων. Πέρα, όμως, από την μείωση των εισφορών, υπάρχει ένα ακόμα πιο θεμελιώδες πρόβλημα: Ότι από αυτό το Ταμείο, με αυτή την πολιτική που ακολουθείται, είναι σχεδόν απίθανο να πάρουμε σύνταξη, γιατί, πολύ απλά, δεν πρόκειται τότε να είναι βιώσιμο!

Ο κυρίως διανεμητικός χαρακτήρας που κυριαρχεί στο μεικτό σύστημα που εφαρμόζεται έχει δομηθεί πάνω στη φιλοσοφία της «αλληλεγγύης των γενεών». Για να λειτουργήσει, πέραν του ότι έπρεπε να είναι αδιανόητες οι άνευ λόγου πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, πρέπει το επάγγελμα να παραμένει ανθηρό, αλλιώς πρέπει να αναζητηθούν κεφάλαια για να καλύψουν το έλλειμμα. Σε μια περίοδο που δεν προβλέπεται σύντομα ανάκαμψη των εισοδημάτων των δικηγόρων, που πολλοί εγκαταλείπουν το επάγγελμα, που ο αριθμός των εγγεγραμμένων δικηγόρων έχει χτυπήσει κόκκινο και, κυρίως, μετά τριάντα χρόνια αισχρής ασυδοσίας και παχυλότατων χαριστικών συντάξεων, είναι σχεδόν ουτοπικό να πιστεύουμε ότι σε περίπου 35 χρόνια θα λάβουμε αυτά που σήμερα καταβάλλουμε.

Η πραγματικότητα είναι τέτοια που πρέπει να μας οδηγήσει προς ένα μεικτό ασφαλιστικό σύστημα που θα κυριαρχεί το κεφαλαιοποιητικό μοντέλο ασφάλισης: Κατ’ αρχάς, ο δικηγόρος πρέπει να δικαιούται να λαμβάνει τα χρήματα που έχει αποταμιεύσει σε εισφορές. Με αυτονόητη πρόβλεψη για αστάθμητους παράγοντες (ασθένεια, αναπηρία κλπ), είναι αναγκαίο να αξιοποιηθούν δείκτες όπως το προσδόκιμο ζωής, προκειμένου να γνωρίζει ο καθένας πόσα χρήματα θα λάβει και πότε. Έτσι, το Ταμείο θα καλείται να καλύψει μόνο περιπτώσεις μακροζωίας, κάτι απολύτως αυτονόητο για ανθρωπιστικούς και όχι μόνο λόγους. Από εκεί και πέρα, δέον είναι να εξεταστούν ρυθμίσεις όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για όσους διατηρούν ιδιωτική ασφάλιση, αλλά και για αυτούς οι οποίοι, με προσωπική τους ευθύνη, επιλέγουν να μην λάβουν σύνταξη – άλλως τε, η συνταξιοδότηση στο επάγγελμά μας είναι προαιρετική.

Ταμείο Προνοίας

Και αν σε αυτή την περίπτωση το ύψος των εισφορών είναι σαφέστατα μικρότερο, εντούτοις είναι πέρα για πέρα απαράδεκτο σε ένα τόσο απαιτητικό επάγγελμα να μην διαθέτουμε εν τοις πράγμασι ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τη στιγμή που οι εισφορές μας θα εξασφάλιζαν, ειδικά για τους νέους δικηγόρους, πληρέστατα πακέτα σε μεγάλες ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

Και αν στο Ταμείο Νομικών χρειάζεται ευρύτερη κρατική ρύθμιση, στο ζήτημα του Ταμείου Προνοίας οι δικηγόροι μπορούν να λάβουν την τύχη στα χέρια τους: Τα πενιχρά χρήματα του μερίσματος, για την ανάληψη των οποίων απαιτείται σωματική και ψυχική καταπόνηση, θα μπορούσαν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν για ομαδική ασφάλιση, της οποίας το κόστος για όποιον έχει στοιχειώδη επαφή με το αντικείμενο είναι πραγματικά χαμηλό.

Αν, βέβαια, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών έχει αντίθετη άποψη, τότε μπορεί η ΕΑΝΔΑ να λειτουργήσει μόνη της. Διαθέτοντας το προνόμιο να έχει στις τάξεις της νέους ανθρώπους, των οποίων η περίθαλψη κατά συντριπτικό ποσοστό δεν απαιτεί τακτικές επισκέψεις και φαρμακευτικές αγωγές, η Ένωση θα μπορούσε να δείξει τον δρόμο στους μεγαλύτερους δικηγόρους, εφόσον αυτοί αδρανούν μπροστά σε αυτή την εικόνα ντροπής. Γιατί είναι ντροπή κάποιος που δουλεύει 10 και 12 (ή και περισσότερες) ώρες ημερησίως να μην μπορεί να προσέξει την υγεία του χωρίς να χάσει χρόνο και περισσότερο χρήμα.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι για την άθλια εικόνα των ασφαλισιτκών μας φορέων φταίνε πολλοί, με πρώτο και καλύτερο το Κράτος, που ποτέ δεν μέτρησε, ποτέ δεν αρνήθηκε. Ο δικηγορικός κόσμος, από την άλλη, ποτέ δεν πήρε δύσκολες αποφάσεις και πάντα ανέβαλλε για το μέλλον. Το μέλλον, δυστυχώς, έλαχε σε εμάς. Και αν ακόμα στις καλές εποχές της δικηγορίας οι εισφορές ήταν απλά μια ενοχλητική δαπάνη, αυτή τη στιγμή μιλάμε για κανονικότατη ληστεία. Μια ληστεία που αφαιρεί σημαντικό μέρος των ετήσιων εσόδων μας, χωρίς να μας εξασφαλίζει ούτε τα ελάχιστα που θα έπρεπε. Αν έπρεπε να μας διδάξει ένα πράγμα η κρίση, αυτό είναι η αποτυχία του Κράτους να ελέγξει το παιχνίδι δίκαια και σωστά. Ήρθε η ώρα να απαιτήσουμε λιγότερη παρέμβαση στο μέλλον και στην τσέπη μας.