Η φράση του τίτλου αποτελεί το συχνότερο και βασικότερο επιχείρημα των οπαδών όλων των πολιτικών κομμάτων τα τελευταία τριάντα χρόνια: Κανείς, πλην ελαχίστων "ιδεολόγων" (συνώνυμο του "γραφικός" για τους ακραιφνώς κομματικούς), δεν ενδιαφερόταν να αντικρούσει την, βάσιμη ή μη, κατηγορία που εκτόξευε ο αντίπαλός του, αλλά, αντίθετα, προσπαθούσε να τον κατηγορήσει για κάτι βαρύτερο, ώστε να του αφαιρέσει το ηθικό δικαίωμα να τον κατηγορεί:
-Τι έχετε να πείτε οι γαλάζιοι για Siemens, Βατοπέδι και Ομόλογα;
-Κατ’ αρχάς η Siemens ξεκίνησε από εσάς. Και μην ξεχνάτε εσείς οι πράσινοι το Χρηματιστήριο, τα Φρουτάκια και τόσα άλλα
-Μιλάτε εσείς που σκοτώσατε τον Τεμπονέρα, το Γρηγορόπουλο και αφήσατε τόσο κόσμο να καεί στις πυρκαγιές;
-Οχι, θα μιλήσετε εσείς που μας καταντήσατε να θρηνούμε νεκρούς σε κάθε πορεία, για να μην πούμε για τον Μπακογιάννη...
-Μιλάς σοβαρά; Το παρακράτος που έφαγε το Λαμπράκη δε σου λέει τίποτα;
-Σα δε ντρέπεστε να μιλάτε και οι δύο! Τόσα χρόνια ρημάζετε τον κόσμο και δεν αφήνετε την Αριστερά να εκφραστεί ελεύθερα!
-Καλά, θυμήσου πρώτα τα κονσερβοκούτια του Εμφυλίου, έναν βουλευτή σας που παραδέχτηκε ότι και εσείς παίρνατε μίζες και μετά τα λέμε...
-Ναι, αλλά εσείς...
Η παραπάνω συζήτηση μπορεί να τραβήξει επ’ άπειρον, επί δικαίων και αδίκων. Ο παραλογισμός αυτός σταδιακά πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις, καθώς "καλός" και "καταλληλότερος" θεωρείται αυτός που έκανε το λιγότερο κακό όσο είχε στα χέρια του την (όποια) εξουσία. Ο κόσμος έπαψε να ενδιαφέρεται για θετικές πρωτοβουλίες και εθίστηκε στη σκανδαλολογία, τις αλληλοκατηγορίες και τη θέα από την κλειδαρότρυπα. Και το τραγικότερο απ’ όλα είναι αυτό το "εμείς" που ακούγεται από απλούς ψηφοφόρους ενός κόμματος, οι οποίοι σε αυτά τα τριάντα χρόνια μετατράπηκαν σε μέλη ενός κομματικού στρατού που αναγόρευσαν την εξουσία σε αυτοσκοπό και το κράτος σε λάφυρο, που θεώρησαν τον ψηφοφόρο του αντίπαλου κόμματος ως εχθρό των συμφερόντων τους και που, εντέλει, αρκούνταν οι "δικοί τους" να κάνουν λιγότερο κακό από τους "απέναντι".
Το πού μας οδήγησε η "λογική" αυτή γίνεται κάθε μέρα και πιο εμφανές: Η μισαλλοδοξία τέμνει οριζόντια το σύνολο του πολιτικού φάσματος της χώρας, ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ κομμάτων θεωρείται αδυναμία και η όποια διαφορετική φωνή εντός ενός κόμματος κρίνεται ύποπτη για προδοσία και, ως τέτοια, πρέπει να τιμωρείται παραδειγματικά. Η φράση του Ευάγγελου Αβέρωφ "Όποιος βγαίνει απ’ το μαντρί, τον τρώει ο λύκος" έγινε η υπέρτατη αξία κάθε καλού και πιστού οπαδού ενός κόμματος.
Η σημερινή κατάσταση είναι απότοκος της αδιαλλαξίας μας και της αναζήτησης του "λιγότερο ακατάλληλου". Τέτοιες αρνητικές συγκρίσεις δεν είναι ιδιαίτερα βλαπτικές όταν γίνονται σε περιόδους ομαλότητας, όταν όμως καθίστανται κανόνας σε μια κρίσιμη στροφή της ιστορίας του νέου ελληνικού κράτους, τότε μπορεί να γίνουν το βήμα που θα μας ρίξει στο γκρεμό. Δεν είναι ώρα να βγάλουμε τη μεζούρα και να μετρήσουμε τα λάθη των άλλων, αλλά, αντίθετα, οφείλουμε να αναζητήσουμε τρόπους διεξόδου από την πολύπλευρη κρίση και, όταν η κατάσταση γίνει ξανά ελεγχόμενη, ας αποδόσουμε τις ευθύνες σε αυτούς που πρέπει. Και κάτι τελευταίο: Η ρήση του Αβέρωφ ισχύει και ανεστραμμένη: Όποιος μένει στο μαντρί, μια μέρα θα τον φάει ο βοσκός...
Βασικό θέμα αυτού του καλογραμμένου άρθρου (αν και δεν αναφέρεται ρητά η λέξη) είναι ο λεγόμενος "συμψηφισμός", ως πολιτική νοοτροπία, κουλτούρα και μέσο πολιτικής αντιπαράθεσης. Τι σημαίνει συμψηφισμός; Σημαίνει το να αντλείς αυθαίρετα νομιμοποιητική βάση προς διάπαραξη σφαλμάτων, λαθών, αβελτηριών ή και σκόπιμων ενεργειών επικαλούμενος το επιχείρημα ότι τα ίδια έκανε και ο αντιπαλός σου, συνεπώς δεν τρέχει τίποτα επειδή τα κάνεις κι εσύ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με αυτή την έννοια ο συμψηφισμός είναι μια αρρωστημένη πολιτική στάση. Είναι ένας ανταγωνισμός βούρκου, ο οποίος όντως έχει ταλαιπωρήσει διαχρονικά την πολιτική ζωή παρότι πιστεύω ότι όπως όλες οι παθογένειες έφτασε κι αυτός στο απόγειό του κατα την περίοδο Καραμανλή παίρνοντας μαλιστα και διαστάσεις γελοιότητας (ποιός ξεχνάει τη τρομερή δήλωση Μ.Τζίμα ότι "δεν φταίμε για το θάνατο του Γρηγορόπουλου δίοτι ο αστυνομικός που τον σκότωσε προσελήφθη επι ΠΑΣΟΚ!!!!!!". Ωστόσο πρέπει να διαχωρίσουμε τις έννοιες. Είναι αλλο πράγμα ο συμψηφισμός ως μέσο ξεπλύματος των πολιτικών αμαρτιών ενος κομματος με την επίκληση αναλόγων συμπεριφορών του αντιπάλου και άλλο πραγμα η πολιτική αντιπαράθεση ή η εκτίμηση του αν μια αντιπολιτευτική κατηγορία είναι ειλικρινής και βασιμη ή υποκριτική και καιροσκοπική. Εαν μια κυβερνηση απαντά σε μια κατηγορία της αντιπολίτευσης επι της ουσίας: δεν εχετε δικαίωμα να μας κατηγορείτε διότι κάνουμε αυτά που κι εσείς κάνατε τότε ναι εχουμε εναν αθλιο συμψηφισμό. Εαν όμως μια αντιπολίτευση απλώς δημαγωγεί ψηφοθηρώντας και κατηγορόντας μια κυβερνηση για πραγματα τα οποία αυτη εν συνεχεία διόρθωσε, βελτίωσε ή αναγνώρισε επισημαίνοντας παραλληλα την αντιπολιτευτική υποκρισία τότε δεν έχουμε συμψηφισμό αλλα πολιτική αντιπαράθεση η καταργηση της οποίας είναι χειρίοτερη κι από τον συμψηφισμό αυτόν καθ αυτόν. Η εννοιολογική διάκριση είναι λεπτή πλην ουσιώδης.
ReplyDelete