Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης πάει Ευελπίδων

Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης (ο οποίος πριν από λίγες μέρες έγραψε ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα του «ταρίφα» των 80’s – βλ. εδώ) είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος από το Πανεπιστήμιο Strasbourg II στον τομέα των Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών. Έχει πολλούς φίλους δικηγόρους, σε σημείο που πολλοί συνάδελφοί μου αναρωτιούνται γιατί έχει χαθεί τελευταία από τα δικαστήρια. Υπόθεση εργασίας: Έστω ότι ο Στέφανος σήμερα, στην Ελλάδα της κρίσης που πλήττει πρωτίστως τους ελεύθερους επαγγελματίες, αποφασίζει να επενδύσει ένα σημαντικό ποσό σε έναν κλάδο της ελληνικής οικονομίας στον οποίο μπορεί να βοηθηθεί από τις γνωριμίες του.

Αυτή η υπόθεση εργασίας ουσιαστικά περιγράφει τη βασική (τουλάχιστον, έτσι προβλήθηκε από τους δικηγόρους που υποστήριξαν στο Διαδίκτυο την αποχή) ένσταση των Δικηγορικών Συλλόγων, οι αντιδράσεις των οποίων κορυφώνονται με την αποχή που προκήρυξε προχθές το μεσημέρι ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών και επικυρώθηκε σήμερα από την Ολομέλεια των Συλλόγων μέχρι την Τρίτη. Το ζήτημα της αποχής καθεαυτής έχει ξανασχολιαστεί σε αυτό το blog (βλ. εδώ, αλλά και την εξαιρετική παρέμβαση του Κώστα Μίχου), συνεπώς ας δούμε την ουσία της ίδρυσης νομικών εταιριών από μη νομικούς που προωθείται και αν όντως η αποχή θα συμβάλει θετικά στην αποτροπή τους.

Ας πάρουμε κάποια γενικότερα δεδομένα πριν δούμε τα θετικά και τα αρνητικά της ρύθμισης αυτής: Πρώτον: Τα έσοδα του δικηγορικού κλάδου μειώνονται για μια σειρά από λόγους: Πρώτος και καλύτερος, η γενική οικονομική κατάσταση, που αποθαρρύνει τους υποψήφιους πελάτες από το να προσφύγουν στην Δικαιοσύνη ή, ακόμα χειρότερα, τους οδηγεί στο να μην πληρώνουν. Επιπλέον, ο φόρτος εργασίας των δικαστηρίων είναι ήδη τεράστιος, με αποτέλεσμα η τελεσιδικία μιας υπόθεσης να παίρνει χρόνια – η φράση «Καταθέτεις την αγωγή ως ασκούμενος και την δικάζεις ως δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω» φοριέται πολύ τελευταία. Συνεπώς, η αμοιβή του δικηγόρου αργεί. Δεύτερον, οι αμοιβές των Νέων Δικηγόρων – συνεργατών είναι ήδη ιδιαίτερα χαμηλές, περίπου 1.000€ το μήνα στην καλύτερη περίπτωση. Τρίτον: Οι Δικηγόροι, όπως και όλοι οι ελεύθεροι (ή σχεδόν ελεύθεροι) επαγγελματίες, πλήττονται από τη βάρβαρη φορολογία που τους επιβάλλει ένα κράτος που αρνείται να ελέγξει τι εισόδημα έχουν πραγματικά και απλά θέτει (ο Θεός να τα κάνει) τεκμήρια. Συμπέρασμα: Ο όγκος των χρημάτων που διακινείται στον τομέα της Δικαιοσύνης είναι σταθερά μειούμενος και αυτό δεν προβλέπεται να αλλάξει σύντομα, καθώς δεν προβλέπεται σύντομα να ανατραπούν τα τρία ως άνω δεδομένα.

Οι νομικές εταιρίες από μη νομικούς θα συνέβαλαν στη διεύρυνση του κύκλου χρήματος του δικηγορικού χώρου. Όποιος διαφωνεί με την ιδέα αυτή, μπορεί να καταφύγει στον δανεισμό για να σταματήσει την πτωτική πορεία του κύκλου εργασιών του, αν και, με τα υπάρχοντα οικονομικα δεδομένα, ο δανεισμός είναι σαφέστατα δύσκολος και αρκετά επικίνδυνος Επιπλέον, θα προσδώσουν στα γραφεία κάτι που κατά κοινή ομολογία λείπει: Οργάνωση και προγραμματισμό, καθώς τα περισσότερα γραφεία λειτουργούν χωρίς ή, έστω, με εμπειρικές γνώσεις management. Τέλος, μέσω μεγάλων εταιριών θα γινόταν πιο εύκολη η σύνδεση των Νομικών Σχολών με την αγορά εργασίας, με τον κατάλληλο εκσυγχρονισμό, βέβαια, των Γραφείων Διασύνδεσης.

Γιατί, όμως, η ιδέα των νομικών εταιριών από μη νομικούς είναι τόσο αντιδημοφιλής; Κατ’ αρχάς, για τον μύθο περί συμπίεσης των αμοιβών και χειροτέρευσης των εργασιακών σχέσεων. Αφ’ ενός οι νέες νομικές εταιρίες στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν καλούς επαγγελματίες προφανώς δεν θα δώσουν μισθούς πείνας (αλλιώς πολύ απλά δεν θα βρουν καλούς εργαζομένους) και αφ’ ετέρου οι μισθοί των έμμισθων δικηγόρων είναι ήδη τόσο χαμηλοί που δεν έχουν σοβαρό περιθώριο μείωσης. Συν τοις άλλοις, οι μισθοί αυτών των εταιριών στην Αμερική, όπου υφίστανται, είναι σε δυσθεώρητους για τα ελληνικά δεδομένα αριθμούς. Μύθος είναι επίσης η επαπειλούμενη επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων: Αυτή τη στιγμή οι έμμισθοι δικηγόροι είναι από τους πλέον σκληρά εργαζομένους, συνήθως χωρίς καν ωράριο. Επειδή ακόμα και οι πλέον σκληροπυρηνικοί προφήτες του εργασιακού μεσαίωνα δεν προβλέπουν πάνω από 16 ώρες εργασίας, ας τα πουν σε κάποιον άλλο κλάδο που κινδυνεύει να χάσει τη βολή του.

Δύο ακόμα μύθοι σχετίζονται από τη μία με την υποβάθμιση του δικηγόρου σε υπάλληλο και από την άλλη στην αδυναμία διοίκησης μιας νομικής εταιρίας από κάποιον που δεν ξέρει τα «κόλπα». Αναφορικά με τον πρώτο, συγγνώμη, αλλά δεν νομίζω ότι κάποιος που τελείωσε Νομική μπορεί να έχει ένα τόσο ασήμαντο επαγγελματικό σύμπλεγμα. Σχετικά με τον δεύτερο, απλά ας σκεφτούμε ότι ο «Άκτωρ» μια χαρά ιδρύθηκε και γιγαντώθηκε από έναν μη πτυχιούχο Πολυτεχνείου, ομοίως και το «Υγεία» από έναν μη πτυχίο Ιατρικής – οι παθογένειες που εμφανίζουν αυτοί οι χώροι ουδεμία σχέση έχουν με αυτό. Για να μην τα πολυλογούμε, το αν αυτός που πληρώνει και αυτός που (ευελπιστεί να) κερδίζει χρήματα από μια νομική εταιρία είναι νομικός ή όχι προσωπικά μου είναι παντελώς αδιάφορο και αρνούμαι ότι έχει την παραμικρή σχέση με οποιαδήποτε πολιτική, ιδεολογική ή νομική προσέγγιση.

Είναι απορίας άξια η οξεία αντίδραση απ’ τη στιγμή που, στην ουσία, ελάχιστα πράγματα θα αλλάξουν συγκριτικά με το υπάρχον καθεστώς: Ήδη γραφεία αναλαμβάνουν την πλήρη νομική εκπροσώπηση εταιριών με πάγια αντιμισθία. Μάλιστα, οι περισσότεροι δικηγόροι αποζητούν τέτοιες ευκαιρίες, οι οποίες αποτελούν βασικό χρηματικό «αιμοδότη» του γραφείου τους. Υπάρχει, τελικά, κάτι που αλλάζει δραματικά με αυτή την δαιμονοποιημένη ρύθμιση; Ενδεχομένως, ναι: Αυτό είναι η απόλυτη κυριαρχία των Δικηγορικών Συλλόγων, οι οποίοι προφανώς θα δυσκολεύονται περισσότερο στο να λαμβάνουν ακραία μέτρα όπως οι αποχές. Κρίνοντας από τις αντιδράσεις πολλών συναδέλφων στην πρόσφατη ανακοίνωση, δεν νομίζω ότι η δυσαρέσκεια προς κάτι τέτοιο θα είναι τεράστια.

Ασφαλώς οι νομικές εταιρίες από μη νομικούς δεν θα λύσουν όλα τα προβλήματα του κλάδου. Σίγουρα, όμως, θα συμβάλουν στην ομαλότερη μετάβαση στην νέα εποχή της δικηγορίας, χωρίς τους επαρχιωτισμούς του παρελθόντος. Όσοι είναι αντίθετοι στην ίδρυσή τους, ας πουν ξεκάθαρα ότι προτείνουν μια μακρά περίοδο οικονομικής στενότητας, αφήνοντας κατά μέρος ηθικολογίες περί συλλειτουργών της Δικαιοσύνης, τις οποίες θυμούνται μόνο στις ζημίες, ενώ αξιώνουν τα κέρδη τους να «μετράνε» σαν αυτά των πλήρως ελεύθερων επαγγελματιών. Η για άλλη μια φορά απαράδεκτη στάση του Υπουργείου και της Κυβέρνησης απέναντι στους δικηγόρους δεν αναιρεί τα θετικά μέτρα της νέας νομοθετικής ρύθμισης. Και κάτι τελευταίο, όσο κάποιοι προσπαθούν να ξορκίσουν τους κακούς κερδοσκόπους με αποχές, τόσο οι τελευταίοι θα τρίβουν τα χέρια τους, περιμένοντας να πέσει όχι το ώριμο, αλλά το σάπιο φρούτο.

Κοινωνικά και Πολιτικά συμπεράσματα μετά από μια κουβέντα μ’έναν τιμημένο “ταρίφα” των 80’s

του Στέφανου Καβαλλιεράκη
(Δρ. Μεσογειακών και Ανατολικών Σπουδών πανεπιστημίου Strasbourg II)

Ι. Το γενικό πλαίσιο

Όταν γύρισα από το εξωτερικό το 2006 έτυχε οι περισσότερες εργασίες μου να βρίσκονται ή να σχετίζονται στο κέντρο. Το θέμα της κίνησης μου προς και από το Κέντρο το έλυσα με συγκοινωνία η οποία από το Βύρωνα είναι αρκετά αξιοπρεπής και την επιστροφή λίγο κάποιος φίλος, πάλι λεωφορείο κανά περπάτημα και δυο τρεις φορές την πολυτέλεια του ταξί. Εξάλλου η εξοικονόμηση από την μη χρήση του αυτοκινήτου το επέτρεπε. Αν και ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι στον έλληνα ταξιτζή, έχοντας ως παιδί, έφηβος αλλά και φοιτητής τις αναμνήσεις παλαιών συχνά άθλιων αυτοκινήτων, τριπλόκουρσα, κατέβασμα εκεί που βολεύει τον οδηγό και όχι τον πελάτη και άλλα χαριτωμένα από την εποχή των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, της εποχής των Κολλάδων και του σημιτικού εκσυγχρονισμού. Παρ όλα αυτά ήταν και η εποχή που το ταξί ήταν μια από τις πιο προσοδοφόρες μπίζνες που υπήρχαν.

Η αλήθεια είναι ότι η Ολυμπιάδα στο χώρο των ταξί φαίνεται ότι έκανε ένα από τα λίγα καλά που προσέφερε σ αυτό τον τόπο. Υπήρξε μια ανανέωση του στόλου, μπήκαν αποδείξεις, πιο σωστά ταξίμετρα, γενικά το ταμπλό του ταξί μαζί με το GPS μοιάζει πιο πολύ με πολυχώρο. Πρόσφατα μάλιστα μπήκα και σε ταξί μ ενσωματωμένο ταξίμετρο στον καθρέφτη. Το στελεχιακό δυναμικό επίσης των ταξί δείχνει αρκετά ανανεωμένο, πολλά νέα παιδιά χρεωμένα με δεκάδες χιλιάδες ευρώ τα τελευταία χρόνια σε “κατασκευαστικά” δάνεια για να πάρουν μια άδεια συνήθως ευγενέστατα και με ιδιαίτερο επαγγελματισμό ενώ η εύρεση ταξί έγινε πολύ πιο εύκολη λόγω κρίσης .

Αυτή την μάλλον ειδυλλιακή κατάσταση στη χώρα των ταξί ήρθε –επιτέλους- να μου την ανατρέψει η προχθεσινή μίνι περιπέτεια μου.

ΙΙ. Ο πρωταγωνιστής

Γύρω στις 9.00 το βράδυ μετά από μια κουραστική ημέρα ήρθε η ώρα να πάρω ένα ταξί να πάω προς τον αγαπημένο Βύρωνα. Συνήθως τους περνάω τους οδηγούς ταξί ένα μικρό face control αλλά ήμουν τόσο ψόφιος που εκείνη την στιγμή δε θ αναγνώριζα ούτε την πρώην γυναίκα μου (που δεν έχω ακόμη). Το πρώτο που με παραξένεψε ήταν μια περίεργη μυρωδιά που είχε το ταξί, δυο σακούλες στην θέση του συνοδηγού ήταν η απάντηση, η μυρωδιά της προτηγανισμένης πατάτας πρόδιδε το περιεχόμενο της πρώτης σακούλας, ενώ το λαδωμένο δεξί χέρι που έμπαινε αρειμανίως στην δεύτερη περιείχε ένα μάλλον σιχαμένα λιπαρό κρέας. Μικρό το κακό σκέφτηκα , εδώ πέθαινα εγώ της πείνας εξάλλου όταν τον ξανακοίταξα καλύτερα ήταν κοντά στα δύο μέτρα και καμιά 150αριά κιλά. Λίγο αργότερα ήρθε το δεύτερο χτύπημα. Η συνήθης ερώτηση των οδηγών ταξί όταν τους λες Βύρωνα είναι αν πάμε από Φορμίωνος ή Φρύνης δλδ στο κέντρο Βύρωνα. Όλως περιέργως όχι δεν με ρώτησε αλλά διάλεξε την διαδρομή της Φορμίωνος η οποία δεν με εξυπηρετεί, αλλά κομμάτια να γίνει ξανασκέφτηκα ας μην κάνουμε débat τώρα. Όπως αποδείχθηκε λίγο αργότερα όμως τα γαλλικά του συμπαθούς οδηγού ήταν πολύ καλύτερα από τα δικά μου.

Στο πρώτο φανάρι που σταμάτησε διαπίστωσα ότι τα φώτα δεν λειτουργούσαν και είχα την μάλλον ατυχή ιδέα να το επισημάνω. «Πάλι χάλασε το γ***δι?» αναρωτήθηκε βάζοντας στο στόμα του μια τεράστια μπουκιά λίπους με πατάτες. Ανοίγει την πόρτα, κατεβαίνει και αρχίζει να βαράει τον προβολέα. « Δεν κάνει επαφή το φις» μου φώναζε απ’ έξω και εγώ έγνεφα συγκαταβατικά το κεφάλι. Ο σκηνοθέτης όμως είχε κέφια αφού ξαφνικά πραγματικά από το πουθενά προέβαλλε μια ξανθιά ύπαρξη ομολογουμένως εντυπωσιακή. « Είστε ελεύθερος» ? ρώτησε με μια γλυκιά αφέλεια τον τραχύ οδηγό. «Μακάρι να ήμουν κοριτσάρα μου, που πας?» ήταν η μάλλον αναμενόμενη ερώτηση του οδηγού. «Αμπελοκήπους» του είπε εκείνη, με ζώσανε φίδια εκείνη την στιγμή μήπως μου ζητούσε να κάνουμε καμιά μικρή παράκαμψη στην καλύτερη ή με πέταγε κιόλας από το αυτοκίνητο για να επιβιβάσει την «κοριτσάρα» στην χειρότερη. «Βύρωνα πάω» της είπε με φανερή δυσαρέσκεια , ευτυχώς σκέφτηκα αντιστάθηκε. Μπήκε μέσα με μια σχετικά ευέλικτη για τα κιλά του κίνηση χωρίς βέβαια να έχει φτιάξει το φως αφού είχε ανοίξει και το πράσινο αναφωνώντας « Και κ***α και ξανθιά» αποφάνθηκε και μου έδωσε να καταλάβω ότι παίρνει πόντους για το γενικό προϊόν αλλά το ξανθό προσθέτει το κάτι παραπάνω. « Δεν έχουμε πια λεφτά αγόρι μου για τέτοιες, μόνο αν κάτσει κανένα τυχερό» . Η κουβέντα για την κρίση ήταν πια προ των θυρών.

ΙΙΙ. Η κρίση και η αντιμετώπιση της

Τα δεδομένα ήταν πια στο τραπέζι , το θύμα, το case study και ο υποχρεωμένος ακροατής, μεταφέρω πλέον σχεδόν αυτούσια:

-«Εδώ μας κατάντησαν οι παλιοκερατάδες, οι Αρσακειάδες του Κολεγίου (sic) , στην Ελλάδα πια είναι μόνο για να περνάς καλά και να ζεις παράνομα, αυτό κάνω και γω. Εμένα που με βλέπεις γεννήθηκα στην παρανομία δεν θα αφήσω τις παλιό***τες να με γ***νε μέρα με την μέρα».

Μια πρώτη προσπάθεια να τον διακόψω στέφθηκε με πανηγυρική αποτυχία. Συνέχισε απτόητος:

-«Πλήρωσα μόνο το χαράτσι έτσι για να τους έχω χεσμένους και για να τους γ***ω όποτε θέλω. Μου στείλανε 600 ευρω τέλη γιατί έχω λέει πολυτελές αμάξι. Ναι ρε π***τηδες, έχω μ αυτό κ***ώνω. Πήγα κατέθεσα τις πινακίδες και τύπωσα δυο δικές μου και κυκλοφορώ τι θα μου κάνουν? Επιτηδεύματα, αλληλεγγύη, έκτακτη εισφορά δεν πλήρωσα τίποτα. Ξέρεις τι έκανα, σε μια φάρμα έξω από την Χαλκίδα που έχω πήρα μια Αγελάδα, 7 γουρούνια και 17 κουνέλια (sic) , έβγαλα το λάδι μου και όταν όλες οι γ***όλες θα πεινάνε στην Αθήνα τον Μάρτιο εγώ θα ξεχειμωνιάζω εκεί» (Το πώς θα ξεχειμωνιάζει κάπως το Μάρτιο είναι μια άλλη κουβέντα στην οποία δεν θέλησα να μπω).
Να σου και η πολιτική εκτίμηση, στο τελευταίο δεν πολύ -διαφωνούσα κάπου εκεί βλέπω και γω το μπαμ αλλά δεν υπήρχε λόγος να εκφράσω την συναίνεση μου και να διακόψω τον ανεκτίμητης αξίας θεατρικό μονόλογο.

-«Μην ασχολείσαι μ αυτή την χώρα ήταν και θα είναι ένα μπ***δελο» ήταν οι τελευταίες σοφές κουβέντες που ακούστηκαν από τα χείλη του.

Επίλογος: Tα πολιτικά συμπεράσματα

Ευτυχώς ο Βύρωνας πλησίαζε και όπως έλεγε και ο παππούλης μου να ναι καλά εκεί που βρίσκεται, ο Βύρωνας είναι τόσο κοντά και τόσο μακριά όσο χρειάζεται από το Κέντρο. Όταν κατέβηκα εννοείται σε απόσταση 6-7 λεπτών περπάτημα από το σπίτι μου, τα αυτιά μου βούιζαν από τον λεκτικό βιασμό en frqnçais αλλά όσο περπατούσα σκεφτόμουν 2-3 πράγματα:

1. Η επανάσταση στην Ελλάδα δεν θα έρθει μάλλον όπως την φαντάζονται οι φίλοι μας από την Αριστερά δηλαδή συλλογικά , με μαχητικές πορείες κτλ αλλά ατομικά. Ένας ένας θα σταματήσουμε να πληρώνουμε ζώντας σε μια « εμφανή παρανομία» και κάπως έτσι θα πορευόμαστε.

2. Δεν υπάρχει κανένα συλλογικό όραμα ούτε σωτηρίας, ουτε αντίδρασης και το χειρότερο δε δείχνει να υπάρχει κανείς να μπορεί να το εμπνεύσει.

3. Έχει εγγραφεί πλέον με βεβαιότητα στο συλλογικό υποσυνείδητο ότι το μεγάλο μπαμ είναι θέμα χρόνου.

Είχα μπει ήδη σπίτι μου , το νερό έβραζε και ετοιμαζόταν να υποδεχτεί τα μακαρόνια μου, το αγαπημένο φαγητό κάθε εργένη που σέβεται τον εαυτό του.